29 Ιουν 2017

Ψηφιακή Λαογραφία, Εμπλουτισμένα Μέσα και Καινοτόμες Προσεγγίσεις στη Διδακτική του Λαϊκού Πολιτισμού



Μετά από τέσσερα χρόνια σκληρής δουλειάς και την ολοκλήρωση της διδακτορικής μου διατριβής μου με Άριστα παμψηφεί στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, ήρθε η ώρα και για την έκδοση του νέου μου βιβλίου 470 σελίδων με τίτλο: «Ψηφιακή Λαογραφία, Εμπλουτισμένα Μέσα και Καινοτόμες Προσεγγίσεις στη Διδακτική του Λαϊκού Πολιτισμού». Το βιβλίο προλογίζει η Μαρία Γκασούκα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια του Τμήματος Επιστημών Προσχολικής Αγωγής & Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού η οποία αναφέρει χαρακτηριστικά για το βιβλίο: «Ο Αλέξανδρος Καπανιάρης με τη συγκεκριμένη εργασία του συμβάλλει σημαντικά στην ανάπτυξη της Ψηφιακής Λαογραφίας, του νέου αυτού πεδίου των Λαογραφικών Σπουδών, μάλιστα με έμφαση στην εκπαίδευση που τόσο μας ενδιαφέρει … δρομολογεί όλες εκείνες τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη και στην Ελλάδα της Ψηφιακής Λαογραφίας (e-folklore ή digital folklore)».


Το βιβλίο εκδόθηκε από την ΗΡΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ και μπορείτε να το παραγγείλετε τηλεφωνικά ή με αντικαταβολή στην τιμή των 20 ευρώ (προπαραγγελίες). Επίσης θα διατεθεί σύντομα σ’ όλα τα κεντρικά βιβλιοπωλεία.
Πληροφορίες:
ΗΡΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ
Μαρία Αρφέ
Ηπείρου 28, Τ.Κ. 38333, Βόλος
Τηλ. 2421 38026, 6974168584
E-mail: info@irabooks.gr
URL:
http://irabooks.gr/




ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Εισαγωγή (Μαρία Γκασούκα)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο: ΛΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ και ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ
1.1 Εισαγωγή
1.2 Οι υπερσυνδέσεις στο διαδίκτυο
1.3 Μηχανές αναζήτησης και ευκαιρίες πρόσβασης σε περιεχόμενο
1.4 Ανωνυμία και δέσμευση στο διαδίκτυο
1.5 Αξιολόγηση της πληροφορίας στο διαδίκτυο
1.6 Νέα Δεδομένα των Λαογραφικών Σπουδών:
Ο λαϊκός πολιτισμός στο περιβάλλον του διαδικτύου
1.6.1 Ποιος είναι ο λαός στον κυβερνοχώρο;
1.6.2 Ο λαϊκός πολιτισμός στο περιβάλλον του διαδικτύου
1.6.3 Διαδίκτυο και παραγωγή νέου τύπου λαογραφικού υλικού
1.6.4 Λαογραφία, έρευνα και διαδίκτυο

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο: Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΟΥ ΛΑΪΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ
ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙ ΔΕΥΣΗ_
2.1 Εισαγωγή
2.2 Η σχέση της λαογραφίας με την εκπαίδευση στην Ελλάδα (1857 –
1966)
2.3 Η σχέση του λαϊκού πολιτισμού και της διδακτέας ύλης
2.4 Η διδακτική του λαϊκού πολιτισμού στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση
2.5 Η παρουσία του λαϊκού πολιτισμού στα Προγράμματα Σπουδών της
Γλώσσας
2.6 Ο λαϊκός πολιτισμός στα βιβλία του Δημοτικού Σχολείου
2.7 Ο λαϊκός πολιτισμός στα ψηφιακά εμπλουτισμένα βιβλία της
Λογοτεχνίας (Ανθολόγια) του Ψηφιακού Σχολείου
2.8 Συστηματικές διδακτικές παρεμβάσεις του λαϊκού πολιτισμού στην
Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, μεθοδολογίες, προγράμματα σπουδών
και ψηφιακά πλαίσια για ανάπτυξη διδακτικών παρεμβάσεων
2.8.1 Το πρόγραμμα «Μια φορά και έναν καιρό … αλλά μπορεί να γίνει
και σήμερα – Η εκπαίδευση ως χώρος διαμόρφωσης παραμυθάδων»
2.8.2 Το πρόγραμμα «Μελίνα»
2.8.3 Το πρόγραμμα διδασκαλίας του λαϊκού πολιτισμού στην Ευέλικτη Ζώνη
από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο
2.8.4 Η μέθοδος του ερευνητικού προγράμματος (project) και
o λαϊκός πολιτισμός
2.8.5 Το μοντέλο ανάπτυξης διδακτικών σεναρίων σύμφωνα με την επιμόρφωση
Β’ Επιπέδου (Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών στη Χρήση και Αξιοποίηση
των ΤΠΕ στην Εκπαιδευτική Διδακτική Διαδικασία)
2.8.6 Το πρόγραμμα «Λαϊκός πολιτισμός: Ήθη και έθιμα της Κρεμαστής Ρόδου»
2.8.7 Το «Νέο Πρόγραμμα Σπουδών», ενότητα «Πολιτισμός – Τέχνη», πεδίο
«Πολιτισμός – Δραστηριότητες Τέχνης για την υποχρεωτική εκπαίδευση»
2.8.8 Η λαογραφική βάση δεδομένων του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής
Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αιγαίου
2.8.9 Διδακτικές προσεγγίσεις του λαϊκού πολιτισμού στην πρωτοσχολική
εκπαίδευση (απόπειρες δημιουργίας εκπαιδευτικού υλικού)
2.8.10 Η μέθοδος μάθησης μέσω σχεδιασμού (Learning by Design)
στην Παιδαγωγική Λαογραφία
2.8.11 «Αίσωπος», το Ολοκληρωμένο εργαλείο Ανάπτυξης, Σχεδίασης,
Συγγραφής, Αξιολόγησης και Παρουσίασης Ψηφιακών Διαδραστικών
Διδακτικών Σεναρίων
2.8.12 Το μοντέλο ανάπτυξης εκπαιδευτικών σεναρίων μέσω της διαδικτυακής
εφαρμογής «ΜΗΤΙΔΑ, Υπηρεσία παραγωγής, Ανασύνθεσης
και Διαμοιρασμού Εκπαιδευτικών Σεναρίων»
2.8.13 Πρωτέας: εκπαιδευτικά σενάρια για γλωσσικά μαθήματα
2.9 Τοπική ιστορία και λαϊκός πολιτισμός: μια πιθανή σύζευξη
στη διδακτική προσέγγιση 135

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο: ΘΕΩΡΙΕΣ ΜΑΘΗΣΗΣ & Τ.Π.Ε.: ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝΤΑΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΑ
ΣΕΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΕΝΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΕΣ
3.1 Τ.Π.Ε. και διαδικασίες μάθησης
3.2 Θεωρίες μάθησης και Τ.Π.Ε.
3.3 Έρευνες για τις επιδράσεις των πολυμέσων στην εκπαίδευση
3.4 Έρευνες που αφορούν τον τρόπο που διευθετούνται και
παρουσιάζονται οι λεκτικές και οπτικές πληροφορίες
(πολυμεσική μάθηση)
3.5 Πολυμεσική μάθηση
3.6 Θεωρίες πολυμεσικής μάθησης
3.6.1 Γνωστική θεωρία πολυμεσικής μάθησης
3.6.2 Θεωρία γνωστικής υπερφόρτωσης (Cognitive Load Theory)
3.6.3 Μοντέλο μάθησης μέσω των πολυμέσων
3.7. Εμπλουτισμένες διδακτικές παρεμβάσεις
3.8 Ψηφιακά εμπλουτισμένη διδασκαλία: Σχεδιάζοντας
μια διδακτική πρόταση
3.9 Αναλογικά εμπλουτισμένη διδασκαλία: Σχεδιάζοντας
μια διδακτική πρόταση
3.10 Σύγκριση των δύο διαφορετικών διδακτικών προσεγγίσεων

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο: ΨΗΦΙΑ ΚΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ:
ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝΤΑΣ ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΕΝΑ ΨΗΦΙΑ ΚΑ ΒΙΒΛΙΑ
ΓΙΑ ΤΟ ΛΑΪΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ
4.1 Ψηφιακή ανάγνωση, λαϊκός πολιτισμός και εκπαίδευση
4.2 Ταξινομία ψηφιακών βιβλίων
4.3 Τι είναι τα μαθησιακά αντικείμενα (Learning Object);
4.4 Ταξινομία των μαθησιακών αντικειμένων
4.5 Προδιαγραφές σχεδιασμού μαθησιακών αντικειμένων
4.6 Παιδαγωγικός σχεδιασμός μαθησιακών αντικειμένων
4.7 Μαθησιακά αντικείμενα στο πεδίο του λαϊκού πολιτισμού
4.8 Εργαλεία Web 2.0 για τα σχεδιασμό ψηφιακών μαθησιακών
αντικείμενων για τον λαϊκό πολιτισμό
4.9 Εμπλουτισμένα ψηφιακά βιβλία (enriched e-books)
4.10 Σχεδιάζοντας εμπλουτισμένα ψηφιακά βιβλία για τον
λαϊκό πολιτισμό
4.11 Η αξιοποίηση των εμπλουτισμένων ψηφιακών βιβλίων
στη διδασκαλία του λαϊκού πολιτισμού
8
ΚΕΦΑΛΑΙ Ο 5ο: Η ΕΡΕΥΝΑ 231
5.1 Η ιδέα της έρευνας
5.2 Σκοπός της έρευνας
5.2 Στόχοι της έρευνας
5.3 Ομάδα στόχος της έρευνας
5.4 Ερευνητικά ερωτήματα της έρευνας
5.5 Σύνδεση των ερευνητικών ερωτημάτων με τα εργαλεία συλλογής
5.6 Διάρθρωση έρευνας – μεθοδολογία
5.7 Εργαλεία 1
5.7.1 Τα εργαλεία της έρευνας
5.7.2 Τα εκπαιδευτικά σενάρια και το έντυπο εκπαιδευτικό υλικό
5.7.3 Η επιλογή των ψηφιακών εργαλείων
5.8 Στάθμιση
5.9 Επιλογή σχολικών μονάδων
5.10 Διαδικασίες άδειας εισόδου, επικοινωνίας και η αποσχόληση των
μαθητών/τριων και εκπαιδευτικών
5.11 Οι κίνδυνοι της έρευνας
5.12 Τρόποι διασφάλισης της ανωνυμίας και της προστασίας των
υποκειμένων (δεοντολογία της έρευνας)
5.13 Ο ρόλος του ερευνητή
5.14 Υλοποίηση της έρευνας
5.14.1 Σχεδιάζοντας διδακτικές παρεμβάσεις με θέμα το λαϊκό πολιτισμό και
συνδέοντάς τες με τις Τ.Π.Ε.
5.14.2 Προδιαγραφές σχεδιασμού εκπαιδευτικού σεναρίου για την υποστήριξη
εμπλουτισμένων αναλογικών και ψηφιακών διδασκαλιών για τον λαϊκό
πολιτισμό
5.14.3 Το εκπαιδευτικό σενάριο με τη χρήση Τ.Π.Ε. (για χρήση της ψηφιακής
εμπλουτισμένης διδασκαλίας)
5.14.4 Το εκπαιδευτικό σενάριο χωρίς χρήση Τ.Π.Ε. (αναλογική εμπλουτισμένη
διδασκαλία)
Ως προς τη μαθησιακή διαδικασία:
5.14.5. Προετοιμάζοντας τις διδακτικές παρεμβάσεις για την εφαρμογή του
εκπαιδευτικού σεναρίου
5.14.6 Δημιουργώντας το εκπαιδευτικό υλικό των διδακτικών παρεμβάσεων για την
εφαρμογή του εκπαιδευτικού σεναρίου

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6ο: ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ
ΠΟΣΟΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ
6.1 Εισαγωγή
6.2 Α. Αξιολόγηση προ-ελέγχου – μετα-ελέγχου (pre – post post)
6.3 Β. Φύλλα αξιολόγησης παρεμβάσεων
6.4 Γ. Αποτελέσματα συνολικού φύλλου αξιολόγησης διδακτικών
παρεμβάσεων
6.5 Φύλο εκπαιδευτικού
6.6 Φύλο μαθητή/τριας
6.7 Η περίπτωση του σεναρίου χωρίς την συμβολή των ΤΠΕ (Ο.Ε.)
6.8 Έλεγχος μεταβλητών ανά χαρακτηριστικό του δείγματος
6.9 Φύλο της/του εκπαιδευτικού
6.10 Φύλο μαθήτριας/ή
6.11 Σύγκριση των αξιολογήσεων μεταξύ των διδακτικών μεθόδων

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7ο: ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ
ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ
7.1 Εισαγωγή
7.2 Η δομή του ημερολογίου και των άλλων εργαλείων συλλογής
7.3 Ερμηνευτική ανάλυση ως προς τους άξονες της μαθησιακής
διαδικασίας, της χρήσης των Τ.Π.Ε. και της ομαδοσυνεργατικότητας
(εκπαιδευτικό σενάριο)
7.4 Φύλλα δραστηριότητας
7.5 Τα τελικά παραδοτέα τεχνήματα
7.6 Η ερμηνευτική ανάλυση των συνεντεύξεων Διευθυντών/ντριών,
εκπαιδευτικών και μαθητών/τριών

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

6 Ιουν 2017

Ο λαϊκός πολιτισμός και η ναυτική παράδοση του Αιγαίου



Ο λαϊκός πολιτισμός και η ναυτική παράδοση του Αιγαίου
Συλλογικός τόμος

Πολιτιστική Κληρονομιά
Ναυπηγική Τέχνη
Εκπαίδευση, Τέχνες & Νέες Τεχνολογίες
Ορθοδοξία & Ναυτική παράδοση
Λαϊκός πολιτισμός, Ορθοδοξία και Ναυτική Παράδοση


Επιμέλεια έκδοσης:
Μαρία Γκασούκα
Αλέξανδρος Καπανιάρης

Εκδοτική Δημητριάδος
Βόλος 2017
ISBN:978-618-82650-4-2
σελ. 302

Ο συλλογικός τόμος «Ο λαϊκός πολιτισμός και η ναυτική παράδοση του Αιγαίου» προήλθε από τις εισηγήσεις του Πανελλήνιου Συνέδριου για τη ναυτική παράδοση, με τίτλο: «Μάγνητες και ο πολιτισμός της θάλασσας», που διοργανώθηκε στις 4-5 Δεκεμβρίου 2015 στο  Βόλο από την Ακαδημία Λαϊκού Πολιτισμού & Τοπικής Ιστορίας της «Μαγνήτων Κιβωτού» της Ιεράς Μητρόπολης Δημητριάδος & Αλμυρού, το Τμήμα Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου και την Ομάδα Εργασίας για την Προστασία και την Ανάδειξη των Παραδοσιακών Σκαφών και της Ξυλοναυπηγικής Τέχνης του Ελληνικού Χώρου του Υπουργείου Πολιτισμού & Αθλητισμού. Οι θεματικές του συλλογικού τόμου είναι: α) η Πολιτιστική Κληρονομιά, β) η Ναυπηγική Τέχνη, γ) η Εκπαίδευση, οι Τέχνες & οι Νέες Τεχνολογίες, δ) η Ορθοδοξία & η Ναυτική Παράδοση, ε) ο Λαϊκός Πολιτισμός και  η Ναυτική Παράδοση.
Ο συλλογικός τόμος καλύπτει μια σειρά ζητημάτων που σχετίζονται με τη ναυπηγική, τη ξυλοναυπηγική τέχνη, τη διαχείριση της ελληνικής ναυτικής κληρονομιάς και παράδοσης από μουσειακούς οργανισμούς, τις λαϊκές τέχνες και τεχνικές, το λαϊκό τραγούδι, τη λαϊκή ζωγραφική, την άυλη πολιτιστική κληρονομιά, τα εκπαιδευτικά προγράμματα που έχουν σαν στόχο τη διδασκαλία ενοτήτων του λαϊκού πολιτισμού και της ναυτικής παράδοσης και, τέλος, τη ναυτική και ναυπηγική πολιτιστική κληρονομιά.

/ Περιεχόμενα /
-Εισαγωγικό σημείωμα επιμελητών
Ενότητα Α’: Πολιτιστική Κληρονομιά
-Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά: Η Μαγνησία στο Αρχείο Καταγραφής Προφορικών Μαρτυριών του Μουσείου Ναυπηγικών και Ναυτικών Τεχνών του Αιγαίου.
Κωνσταντίνος Δαμιανίδης
-Δημόσιες Πολιτικές για την Προστασία και την Ανάδειξη της Παραδοσιακής Ξυλοναυπηγικής Τέχνης. Απολογισμός και Προοπτικές.
Γιάννης Ν. Δρίνης
-Νέος Λιμενοδείκτης του Νικολάου Κοτσοβίλλη: Ένα navigator από χαρτί!
Αλέξανδρος Γ. Καπανιάρης - Νικόλαος Απ. Μανίνης
-Πανελλήνια Συνέδρια Ναυτικών Μουσείων 1996-2014: Συμπεράσματα για τη διαχείριση της ελληνικής ναυτικής κληρονομιάς και παράδοσης από μουσειακούς οργανισμούς.
Αναστασία Αναγνωστοπούλου-Παλούμπη
Ενότητα Β´: Ναυπηγική τέχνη
-Τὰ συμφωνητικὰ κατασκευῆς πλοίων ὡς πηγὴ πληροφοριῶν γιὰ τὴ λειτουργία τοῦ ναυπηγείου τῆς Χώρας Σκοπέλου τὸν 19ο αι.
Πρεσβύτερος Κωνσταντίνος N. Καλλιανός
-Η αναβίωση της παραδοσιακής ναυπηγικής τέχνης στη Σκόπελο.
Γιώργος Τζαβάρας - Κωστής Κοσύφης
-Σκιάθος: Δύο Αιώνες Ναυπηγικής και Ναυτικής Παράδοσης.
Γιάννης Παρίσης
-Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης – Ξύλινα αλιευτικά σκάφη: 12500-0. Nίκος Καβαλλιέρος.
Ενότητα Γ’: Εκπαίδευση, Τέχνες & Νέες Τεχνολογίες
- Σχεδιασμός εκπαιδευτικών προγραμμάτων για το λαϊκό πολιτισμό και τη ναυτική παράδοση: Δημιουργώντας έντυπο και ψηφιακό υλικό.
Μαρία Γκασούκα - Αλέξανδρος Καπανιάρης
- Η περιπέτεια, το ταξίδι και το πένθος, από τον Χαλεπά στον Ντε Κίρικο και από την Θάλασσα των Αργοναυτών στο Αιγαίο που έγινε σήμερα υγρό νεκροταφείο: σκέψεις για την δύναμη αλλά και την αδυναμία της τέχνηςκαι του πολιτισμού.
Μάνος Στεφανίδης
Ενότητα Δ’: Ορθοδοξία και ναυτική παράδοση
-«Θαλάσσης “απεικονίσεις” εν ήχω φωνής» - Η θάλασσα και ο κόσμος της στην ορθόδοξη υμνογραφία και την ψαλτική μελοποιία.
Κωνσταντίνος Χαριλ. Καραγκούνης
- Ακιδογραφήματα πλοίων, μια προσέγγιση του θέματος με αφορμή τον Άγιο Νικόλαο στα Κανάλια της Μαγνησίας.
Κατερίνα Δελούκα
- Xαράγματα, ιστιοφόρων και κωπήλατων πλοίων στο ιερό της Μονής Αγίου Νικολάου Γαλατάκη βόρειας Εύβοιας.
Γιάννης Φαφούτης
Ενότητα Ε’: Λαϊκός πολιτισμός και ναυτική παράδοση
-Ο άγιος Νικόλαος στο λαϊκό βίο και πολιτισμό.
Ευάγγελος Καραμανές
-Θάλασσα με τα καράβια. Συμβολή στη θαλασσινή λαογραφία.
Αικατερίνη Πολυμέρου-Καμηλάκη
-Θαλασσογραφίες του λαϊκού ζωγράφου Διαμαντή Κέφη (1901-1976) στην ευρύτερη περιοχή του Ν. Μαγνησίας.
Bάσσα Παρασκευά
-Ένα τραγούδι, νεότερη δημιουργία μουσικού του δημοτικού τραγουδιού, για το πολύνεκρο ναυάγιο σπογγαλιευτικού σκάφους από το Τρίκερι στη νησίδα Γιούρα των Βορείων Σποράδων το 1957.
Χρήστος Γ. Καλαντζής